Πολίτευμα είναι η οργάνωση των εξουσιών τον κράτους, με ποιο τρόπο κατανέμονται, ποια είναι η κυρίαρχη δύναμη στο κράτος και ποιος ο σκοπός κάθε κοινωνίας. Οι νόμοι διαχωρίζονται από τις αρχές που καθορίζουν το πολίτευμα, και σύμφωνα με τούτους οι άρχοντες πρέπει να άρχουν και να προσέχουν τούς παραβάτες. Είναι ανάγκη, λοιπόν, ο πολιτικός να γνωρίζει τις διαφορές και τις παραλλαγές κάθε πολιτεύματος, και να ορίζει νόμους ανάλογους. Γιατί δεν είναι δυνατόν οι ίδιοι νόμοι να συμφέρουν όλες τις ολιγαρχίες ούτε όλες τις δημοκρατίες, δεδομένου ότι υπάρχουν περισσότερα από ένα είδη δημοκρατίας και ολιγαρχίας.
Στην πρώτη μελέτη διακρίναμε τρία ορθά πολιτεύματα, τη βασιλεία, την αριστοκρατία και τη δημοκρατία, και τρεις παρεκβατικές μορφές, την τυραννίδα παρέκβαση της βασιλείας, την ολιγαρχία παρέκβαση της αριστοκρατίας και την οχλοκρατία παρέκβαση της δημοκρατίας. (...)
Από τις παρεκβάσεις τούτες είναι φανερό είναι η χειρότερη και ποια έρχεται δεύτερη. Κατ' ανάγκη, η παρέκβαση τον πρώτου και πιο θεϊκού πολιτεύματος είναι η χειρότερη. H βασιλεία είναι ανάγκη είτε να φέρει μόνο το όνομα της βασιλείας χωρίς να είναι είτε να στηρίζεται στην μεγάλη υπεροχή του βασιλιά. Άρα η τυραννίδα είναι το χειρότερο πολίτευμα, γιατί απέχει περισσότερο από το ιδανικό πολίτευμα. Δεύτερη χειρότερη είναι η ολιγαρχία (γιατί η αριστοκρατία διαφέρει πολύ από το πολίτευμα τούτο). Τέλος, πιο ανεχτό απ' όλα είναι η οχλοκρατία.
Και πριν από εμάς κάποιος εξέφρασε την ίδια γνώμη αλλά όχι στο ίδιο πνεύμα. Εκείνος, από τα καλά πολιτεύματα, όπως η χρηστή ολιγαρχία και τα άλλα, Θεώρησε χειρότερη τη δημοκρατία, κι από τα κακά τη θεώρησε καλύτερη. Εμείς όμως ισχυριζόμαστε τέως όλα τούτα είναι εσφαλμένα και δεν είναι σωστό να θεωρείται μια ολιγαρχία καλύτερη από μια άλλη, αλλά μόνο λιγότερο κακή.